Το παρόν κείμενο αντιπροσωπεύει τη θεώρηση του συγγραφέα του για ένα μάλλον αμφιλεγόμενο θέμα που απασχολεί την επιστημονική κοινότητα και τους συγγενείς των ανθρώπων με αυτισμό παγκοσμίως. Είναι ιδωμένο από την πλευρά ενός παρατηρητή της διεθνούς βιβλιογραφίας επί του θέματος και δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αντικατοπτρίζει την άποψη ενός ειδικού ιατρού επί του θέματος, π.χ. παιδιάτρου, νευρολόγου, ή γενετιστή.
Σε περίπτωση αναδημοσίευσης του άρθρου, μη περικόψετε μέρη του, που ενδεχομένως επιφέρουν παραποίηση της άποψης του συγγραφέα του.
Tι είναι τα βαρέα μέταλλα
Βαρέα ονομάζονται τα μέταλλα με ατομικό βάρος μεγαλύτερο αυτού του σιδήρου (Fe). Ο όρος "βαρέα μέταλλα", παρότι περιλαμβάνει πολλά άλλα, αναφέρεται κυρίως στον μόλυβδο (Pb), τον υδράργυρο (Hg), τον χαλκό (Cu), το κάδμιο (Cd), και το χρώμιο (Cr). Τα βαρέα μέταλλα είναι φυσικά συστατικά του φλοιού της γης. Δεν μπορούν να διασπαστούν σε απλούστερες μορφές ή να καταστραφούν.
Πολλά από αυτά τα μέταλλα σε μικρές ποσότητες είναι απαραίτητα για τη δράση των βιταμινών και τις ζωτικές λειτουργίες. Σε μεγάλες ποσότητες προκαλούν σειρά δυσμενών επιδράσεων.
Σε μικρή έκταση εισάγονται στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω των τροφίμων, του πόσιμου νερού και του αέρα. Σαν ιχνοστοιχεία, μερικά βαρέα μέταλλα (π.χ. χαλκός, σελήνιο, ψευδάργυρος ) είναι απαραίτητα για να διατηρηθεί ο μεταβολισμός του ανθρώπινου σώματος.
Βιοσυσσώρευση των βαρέων μετάλλων
Τα βαρέα μέταλλα είναι επικίνδυνα επειδή τείνουν να βιοσυσσωρεύονται. Βιοσυσσώρευση σημαίνει αύξηση στη συγκέντρωση μιας χημικής ουσίας σε έναν βιολογικό οργανισμό με την πάροδο του χρόνου, συγκρινόμενη με τη συγκέντρωση της χημικής ουσίας στο περιβάλλον. Οι ενώσεις συσσωρεύονται στα έμβια όντα οποτεδήποτε λαμβάνονται, και αποθηκεύονται γρηγορότερα από ότι διασπώνται (μεταβολίζονται) ή εκκρίνονται.
Τοξικότητα των βαρέων μετάλλων
Η τοξικότητα μπορεί να εκφραστεί ως νευροφυσιολογικές διαταραχές, γενετικές αλλοιώσεις των κυττάρων (μεταλλάξεις), επιδράσεις στην ενζυμική και ορμονική δραστηριότητα, στις βασικές λειτουργίες του οργανισμού, στην αναπαραγωγή, στην τερατογένεση και καρκινογένεση.
Η σειρά τοξικότητας για τα πιο γνωστά βαρέα μέταλλα, ξεκινώντας από το περισσότερο τοξικό για τον ανθρώπινο οργανισμό, είναι η εξής: Hg > Cu > Zn > Ni > Pb > Cd > As > Cr > Sn > Fe > Mn.
Τα βαρέα μέταλλα επέφεραν επιδημία αυτισμού;
Καταρχήν, πρέπει να ξεκινήσουμε με την παραδοχή ότι είναι αδύνατον να εξακριβώσει κανείς πόσες περιπτώσεις αυτισμού υπήρξαν στο παρελθόν, για το λόγο ότι πολλοί άνθρωποι που έπασχαν από αυτισμό χαρακτηρίζονταν συχνά από τους γιατρούς ως "διανοητικά καθυστερημένοι" ή δεν εξετάζονταν ποτέ από γιατρούς.
Η θεώρηση της συσχέτισης MMR και αυτισμού
Ομολογουμένως, η θεωρία της σχέσης μεταξύ βαρέων μετάλλων και αυτισμού ξεκίνησε από την Αμερική. Αρχικώς, έπρεπε να εξηγηθεί ένα παράξενο φαινόμενο που καταγράφονταν από τις ιατρικές και προνοιακές υπηρεσίες των ΗΠΑ, με ραγδαία αυξανόμενο αριθμό των νέων κρουσμάτων αυτισμού. Αρκετοί ερευνητές έσπευσαν να αποδώσουν το νέο φαινόμενο σε κάτι πλασματικό, που προέκυπτε από την καλύτερη εκτίμηση και αξιολόγηση του αυτισμού από τους ειδικούς επιστήμονες, που έφερνε περισσότερα περιστατικά στην επιφάνεια. Άλλοι ωστόσο, περισσότερο σκεπτικοί, άρχισαν να αναζητούν τα αίτια του φαινομένου σε περιβαλλοντικούς παράγοντες.
To 1990, ερευνητές ανακάλυψαν ότι αρκετά από τα αυτιστικά παιδιά έπασχαν από χρόνια νόσο του εντέρου (chronic bowel disease), γεγονός που αργότερα ώθησε στη θεωρία της συσχέτισης μεταξύ ενός ευρέως διαδεδομένων παιδικού εμβολίου (και δη ενός συστατικού του, που ήταν παράγωγο του υδραργύρου) και της εμφάνισης αυτισμού. Στο τέλος της δεκαετίας του '90, η πρώτη αληθοφανής υπόθεση συνέδεσε το τριπλό εμβόλιο για τις μαγουλάδες, την ιλαρά και την ερυθρά (το αποκαλούμενο "MMR" που προέρχεται από τα αρχικά των αγγλικών λέξεων Measles, Mumps, Rubella) που χορηγούνταν υποχρεωτικά σε βρέφη στην Αμερική, με τον αυξημένο αριθμό των κρουσμάτων αυτισμού. Αρκετοί ειδικοί άρχισαν να κάνουν λόγο για συσχέτιση αυτισμού και βαρέων μετάλλων που περιέχονται στο εμβόλιο, χωρίς ωστόσο να μπορούν να στηρίξουν ερευνητικά την υπόθεση αυτή.
Η σύνδεση του MMR με τον αυτισμό βασίστηκε στην υποψία ότι ένα συντηρητικό που έχει βάσει τον υδράργυρο (mercury) και περιέχεται στο εμβόλιο μπορεί να προκαλέσει τοξίκωση στον οργανισμό ενός μικρού παιδιού. Το "ένοχο" συστατικό, παράγωγο του υδραργύρου, ονομάζεται thiomersal (επίσης γνωστό και ως thimerosal, στα ελληνικά αποκαλείται "θειοµερσάλη").
Οι πρώτες υποθέσεις των ειδικών έδωσαν ώθηση σε ένα μπαράζ μηνύσεων στις ΗΠΑ, εκ μέρους γονέων παιδιών με αυτισμό ενάντια στις ιατρικές υπηρεσίες που υποχρέωναν τα παιδιά τους να κάνουν το εμβόλιο MMR. Οι μηνύσεις γίνονταν σχεδόν κατά ομαδικό τρόπο και μεγάλα δικηγορικά γραφεία επικέντρωσαν τις προσπάθειές τους να αποδείξουν, ότι η Αμερική βρίσκονταν ενώπιο ενός σκανδάλου μεγαλύτερου και από αυτό της θαλιδομίδης (σημ. επρόκειτο για φάρμακο που δίνονταν στις έγκυες γυναίκες προς ανακούφιση των συμπτωμάτων ναυτίας και συνδέθηκε χωρίς αμφιβολία με πλήθος “τερατογενέσεων”, κυρίως βρέφη που έρχονταν στον κόσμο χωρίς πλήρως ανεπτυγμένα άκρα - γνωστά ως "παιδιά της θαλιδομίδης").
Τις αρχικές υποθέσεις στήριξε η διαπίστωση ότι το εμβόλιο MMR χορηγούνταν συνηθέστερα σε βρέφη ηλικίας μεταξύ 12 και 18 μηνών, διάστημα που τοποθετείται χρονικά μόλις λίγους μήνες πριν την έναρξη μίας μορφής αυτισμού ("regressive autism")
Σημ. συγγραφέα: Στον regressive τύπο της αυτιστικής διαταραχής, τα βρέφη αναπτύσσονται φυσιολογικά δίχως αυτιστικά χαρακτηριστικά μέχρι περίπου την ηλικία των 18 μηνών οπότε εμφανίζεται έκπτωση των κεκτημένων γνωστικών δεξιοτήτων και ξεκινά μία κατά τα άλλα φυσιολογική ακολουθία ανάπτυξης εντός του αυτιστικού φάσματος).
Έρευνες για τη συσχέτιση MMR και αυτισμού
Η πρώτη μελέτη, που έμεινε γνωστή ως η μελέτη του Γουέικφιλντ (Wakefield study) δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Λάνσετ (Lancet) το 1998 και συνέδεε άμεσα τον αυτισμό με το εμβόλιο MMR. Οι μελετητές σε δείγμα 12 ατόμων, που είχαν διαγνωστεί με διαταραχή του εντέρου και αυτισμό διατύπωσαν την άποψη, ότι το εμβόλιο MMR που είχαν δεχτεί τα παιδιά με πρώιμη ηλικία είχε προκαλέσει την ασθένεια του εντέρου (bowel disease), που με τη σειρά της προκαλούσε αυξημένη απορρόφηση (υπερ-απορρόφηση) θρεπτικών (κατά τα άλλα) ουσιών και βιταμινών, που είχε ως επίπτωση την εμφάνιση νευρολογικών διαταραχών, όπως αυτή του αυτισμού, στα παιδιά αυτά.
Σημειωτέον, ωστόσο, ότι την ίδια μόλις χρονιά, το 1998, στο ίδιο περιοδικό (Lancet) δημοσιεύτηκε έρευνα που έθετε υπό αμφισβήτηση τα αποτελέσματα της ομάδας Wakefield με το σκεπτικό των μεθοδολογικών σφαλμάτων στην επίμαχη έρευνα (βλ. έρευνα των Chen and DeStefano, 1998).
Δεκάδες μελέτες ξεκίνησαν να διεξάγονται παγκοσμίως για να απαντήσουν στο ερώτημα εάν τα αποτελέσματα του Wakefield και της ομάδας των δώδεκα (!) ακόμη ερευνητών που συνυπογράφανε τη δημοσίευση της μελέτης, ήταν ακριβή.
Αρχές τις δεκαετίας του 2000, η Αμερική βρέθηκε διχασμένη όσο ποτέ άλλοτε ως προς τα αίτια του αυτισμού. Εκατοντάδες άρθρα δημοσιεύονταν στο διαδίκτυο και σε περιοδικά επί του θέματος. Οι μηνύσεις έφτασαν στο απώγειό τους και ο κόσμος άρχισε να πιστεύει, ότι το πρόβλημα της αύξησης των κρουσμάτων αυτισμού συνδέονταν με ανθρώπινη παρέμβαση!
Αργότερα, το 2002, ο προβληματισμός πέρασε και σε Ευρωπαϊκό έδαφος, με την πρώτη έρευνα επί Αγγλικού εδάφους, που συνέδεε το εμβόλιο με την εμφάνιση αυτισμού.
Η σημερινή στάση της επιστημονικής κοινότητας για τον αυτισμό και το εμβόλιο MMR
Σήμερα, οκτώ χρόνια μετά τη μελέτη του Wakefield, οι περισσότεροι ερευνητές θεωρούν την υπόθεση περί συσχέτισης εμβολίου MMR και εμφάνισης αυτισμού μάλλον εσφαλμένη.
Το βέβαιο είναι αντί σκανδάλου επί εδάφους ιατρικών υπηρεσιών για τη χρήση του MMR προέκυψε σκάνδαλο επί εδάφους μελετητών της ομάδας Wakefield για την μεθοδολογική προσέγγιση! Ο Wakefield φέρεται, σήμερα, ότι πληρώθηκε κάποιες χιλιάδες δολάρια για να υποστηρίξει την άποψη ότι το MMR προκαλεί αυτισμό. Η μελέτη του, που είχε δείγμα 12 περιπτώσεις ατόμων, 9 από τους οποίους είχαν αυτισμό, τέθηκε υπό αυστηρό έλεγχο. Διαπιστώθηκε, ότι μερικοί από τους συμμετέχοντες στο δείγμα δεν είχαν επιλεγεί τυχαίως (όπως υποστήριζε η ομάδα Wakefield) αλλά μέσω ενός δικηγορικού γραφείου που είχε αναλάβει τις υποθέσεις γονέων με παιδιά με αυτισμό και διεκδικούσε αποζημιώσεις για την επίπτωση του αυτισμού στα παιδιά λόγω της χορήγησης του εμβολίου MMR. Κάτω από την πίεση των κατηγοριών για μεροληπτική έρευνα, δέκα από τους τους δεκατρείς ερευνητές που υπέγραφαν τη μελέτη Wakefield έχουν ήδη εκδώσει γραπτές δηλώσεις ότι τα αποτελέσματα της έρευνάς τους δεν μπορούν συσχετίσουν τη χορήγηση του εμβολίου MMR με την επίπτωση του αυτισμού.
Παρά την μεγάλη έκταση που συνεχίζει να λαμβάνει το θέμα σήμερα, φαίνεται ότι ολοένα πληθαίνουν σε παγκόσμιο επίπεδο οι έρευνες που απενοχοποιούν το εμβόλιο MMR. Έρευνες στην Αγγλία (Taylor et al 1999, DeStefano and Chen 1999) συνιστούν ότι τα κρούσματα αυτισμού αυξάνονται σταθερά από το 1979 χωρίς καμία αλματώδη αύξηση από το 1988 και έπειτα, οπότε πρωτο-εισήχθη το εμβόλιο MMR στη Μεγάλη Βρετανία. Επιπροσθέτως, δεν παρατηρήθηκε πρώιμη ή όψιμη έναρξη του αυτισμού σε παιδιά που εμβολιάστηκαν νωρίτερα ή αργότερα κατά την παιδική ηλικία σε σύγκριση με παιδιά που δεν είχαν εμβολιαστεί αλλά εμφάνισαν αυτισμό. Τέλος, οι εν λόγω έρευνες διαπίστωσαν ότι υπήρχε μία έντονη ανησυχία στους γονείς των παιδιών που εμβολιάζονταν για διάστημα έξι μηνών μετά το εμβόλιο. Ανάλογη έρευνα στη Σουηδία (Gillberg and Heijbel 1998) δεν έχει στηρίξει τη σχέση μεταξύ εμβολίου MMR και αυτισμού.
Η περίπτωση της Ελλάδας, όπου κατεγράφη ένα ξέσπασμα των κρουσμάτων ερυθράς ελλείψει πολιτικής εμβολιασμών κατά του ιού σε αντιδιαστολή με άλλες Ευρωπαϊκές χώρες που την ίδια περίοδο είχαν θέσει σε εφαρμογή προγράμματα εμβολιασμών, αναφέρεται στη βιβλιογραφία ως επιχείρημα υπέρ της πολιτικής με εμβολιασμούς MMR στα βρέφη.
Τελικώς, είναι να ανησυχεί κανείς;
Στην πραγματικότητα, είναι μάλλον νωρίς για να υποστηρίξει κάποιος, που έχει στρέψει την προσοχή του στις έρευνες και τα δημοσιεύματα και παρακολουθεί τα δρώμενα και τα λεγόμενα ως ενδιαφερόμενος πολίτης, ότι δεν υπάρχει απολύτως κανένας λόγος ανησυχίας. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει κανείς εάν αναλογιστεί ότι η έρευνα επί του θέματος συνεχίζεται, επομένως για την ερευνητική κοινότητα το θέμα δε θεωρείται ακόμη λήξαν. Είναι, άλλωστε τόσο μεγάλη η αναστάτωση που έχει προκληθεί σε γονείς παιδιών με αυτισμού αλλά και την επιστημονική κοινότητα, που θα χρειαστούν αρκετές έρευνες προκειμένου να καταλήξουμε σε ένα αξιόπιστο συμπέρασμα περί συσχέτισης εμβολίων και αυτισμού.
Σήμερα, αρκετοί επιστήμονες αντιμάχονται ένα πλήθος ιστοτόπων, με γνωστότερο ενδεχομένως τον "SafeMinds" (μτφ. "Ήσυχα Κεφάλια") στην διεύθυνση www.safeminds.org, όπου υποστηρίζεται η άποψη ότι ο τοξίκωση με υδράργυρο προκαλεί αυτισμό.
Εάν διαβάσει κανείς τα μηνύματα που ανταλλάσσονται στα διεθνή φόρουμ σχετικά με το θέμα των εμβολιασμών και τη σχέση τους με τον αυτισμό θα διαπιστώσει ότι αρκετοί γονείς εμμένουν στην άποψη ότι η τοξίκωση από τα βαρέα μέταλλα που φέρουν τα εμβόλια ευθύνονται για την εμφάνιση αυτισμού σε κάποιο από τα παιδιά τους. Έχω την αίσθηση, ότι κάποιοι ίσως να "ασπάζονται" την άποψη περί ευθύνης των εμβολίων, παρά τον καθησυχασμό από τον ιατρό τους, επειδή παίρνουν ενθαρρυντικές απαντήσεις σε βασικά ερωτήματα που αφορούν την κατάσταση των παιδιών τους, όπως για παράδειγμα, "τι έφταιξε, τι πήγε στραβά;".
Πάντως, ένας ιστοτόπος για να ξεκινήσει κάποιος την πορεία του στο διαδίκτυο είναι το "Autism Help For You" (μτφ. "Αυτισμός: Βοήθεια για Εσάς") στη διεύθυνση www.autismhelpforyou.com. Στην κεντρική σελίδα, παρέχονται με τη μορφή τίτλων διάφορες συνδέσεις σε άλλες σελίδες για πάσης φύσης θέμα που σχετίζεται με τον αυτισμό. Οι σελίδες είναι διαθέσιμες μόνο στα Αγγλικά.
Δημοσιεύτηκε από agkou (http://www.noesi.gr)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου